Επιβιώσεις της μαγείας έχουμε εις την χριστιανική πίστη σε αρκετές περιπτώσεις, θα δούμε μερικές εξ αυτών. Η περπερούνα είναι μια μιμική τελετή που αποσκοπεί την πρόκληση της βροχής σύμφωνα με το μαγικό δόγμα της μιμήσεως πράξεως ή καταστάσεως η οποία επιφέρει την ίδια τούτη την πράξη ή κατάσταση.
Ελληνική μυθολογία, προκατακλυσμιαία ιστορία
Οι Σιβύλλες ήσαν οι πιο αρχαίες προφήτισσες του θεού Απόλλωνος, οι οποίες είχαν οράματα, θεϊκές αναλαμπές, μετά από έντονους σωματικούς σπασμούς. Η πιο ξακουστή ως πρώτη ιέρεια προφήτισσα του Απόλλωνος, ήτο η Σίβυλλα Ηροφίλη, θυγατέρα της Ιδαίας Νύμφης. Κάποιοι θεωρούν ως πατέρα της, τον Γλαύκο τον Ανθηδόνιο, ο οποίος είχε διδάξει την μαντική και εις τον Απόλλωνα.
ο Έρωτας που γεννήθηκε με αυτό, κατά τους Ορφικούς
Τα κόκκινα αυγά εις την Αρχαιότητα & τον Χριστιανισμό
Ελληνική μυθολογία, προκατακλυσμιαία ιστορία
Τα χρωματιστά αυγά [εις τους Αϊνού της Ιαπωνίας ] ή τα αυγά των Ελευσινίων ή των Ορφικών
Ο Λεκατσάς μας αναφέρει στον «Έρωτα», κεφάλαιο 3, και εις την σελίδα 17, ότι η αρχαιότερη θεογονία είναι η Ορφική, όπου κατ’ αυτήν ο Έρωτας εξέρχεται από το Αυγό, το οποίο είχε γεννήσει η Νύκτα. Δηλαδή το Κοσμογονικό Αυγό, άρα γνωστό εις τις αρχαίους Έλληνες. Ο Λεφάκης στο 38 υποστηρίζει ότι τα κόκκινα αυγά έλκουν την καταγωγή τους εις τα Ελευσίνια μυστήρια. Διότι δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το αυγό ήτο ένα από τα σύμβολα που έθεταν στην κίστη. Θύμιζε τη σφαίρα ή την θεία τελειότητα η οποία ήτο και ο σκοπός του ανθρώπου. Διότι το αυγό σύμφωνα με την Ορφική Θεογονία σχετίζεται με το Κοσμικό Ωόν, το οποίο δη-μιουργήθηκε από τον Χρόνο και συμβολίζει την αρχή της Ζωής, από το οποίο προήλθε ο Φάνης – Διόνυσος. Επίσης οι συμμετέχοντες εις τα μυστήρια αλλά και οι ιερείς απείχαν του αυγού, δια την θύμηση και τον σεβασμό εις το αυγό, το αυγό της Δημιουργίας. Ο Στίπλων Κυριακίδης, υποστηρίζει πως το κόκκινο χρώμα στο βάψιμο των αυγών προέρχεται η συνήθεια από κάποια συγκεκριμένη λατρευτική τελετή που εγίνετο στον εορτασμό του θανάτου του Θεού Άττιδος.
Επίσης ο Αθανάσιος Σταγειρίτης στο έργο του «Ωγυγία» στο Α βιβλίο στην Κοσμογονία και θεογονία των Ελλήνων του Ορφέως, στην σελίδα 29 όπου λέγει ότι: ο Ορφέας εδίδαξεν εις τις Έλληνας και τον Ιερόν λόγον, περί του πρωτοτύπου αυγού οίον, ότι το παν εγεννήθη εκ τινός πρωτοτύπου αυγού ταύτην δε την γνώμην είχον και όλα τα έθνη, ως οι Φοίνικες, Χαλδαίοι, Αιγύπτιοι, Πέρσαι, Ινδοί και Σίνοι, τα οποία είχον το αυγό σύμβολον του παντός και αφιερωμένον εις τους οργιασμούς του Διονύσου. Πριν ακόμα τα χρόνια του Χριστού συναντάμε τα κόκκινα ή διακοσμημένα αυγά στην αρχαία Ρώμη, στην Κίνα, στην Φοινίκη, στην Ινδία, στην Ινδονησία, στην Ιαπωνία, στην Γαλιλαία, στην Περσία και στην Αίγυπτο, όπου μοιράζονται σε ανοιξιάτικες εορτές αφού αποτελούν μαζί με τα κουνέλια, αρχαίο σύμβολο γονιμότητος, άξιο λατρείας και σεβασμού. Επιπλέον εις τις σιβηρικές φυλές , στην Φιλανδία και τις Βαλτικές χώρες. Εις την Περσία, τα βαμμένα κόκκινα αυγά είναι ειδικά δώρα του Νέου Έτους, το οποίο διατηρεί έως τις ημέρες τις το όνομα «Γιορτή των κόκκινων αυγών». Το Κοσμογονικό αυγό θα το συναντήσουμε ακόμη «στην κατά Ιερώνυμον & Ελλάνικον «Θεογονία», στην «Ραψωδική θεογονία» και στου «Επιμενίδου».
Οι πρώτες ιστορικές μαρτυρίες συμβολισμού του αυγού στη θρησκεία χρονολογούνται το 500 π.Χ. Στην περίοδο των Αχαιμενιδών το περσικό ημερολόγιο ήτο επηρεασμένο από τον ζωροαστρισμό και η εαρινή ισημερία, η πρώτη ημέρα του ημερολογιακού τους έτους, ήταν εορτή, όπως βλέπουμε και σε ανάγλυφο από την Περσέπολη (500 π.Χ.), όπου ευγενείς παριστάνονται να κρατούν στα χέρια αυγά. Η εαρινή ισημερία εορτάζεται, μάλιστα, ακόμη και σήμερα στην Περσία με το βάψιμο αυγών και την κατανάλωσή τους.
Η ρωμαϊκή θρησκεία, εξάλλου, είχε επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τις πραγματείες του Ιπποκράτους, όπου η εκκόλαψη αυγών συχνά αναφερόταν σε σύγκριση με τη γέννηση των ανθρώπων, στην δημιουργία του κόσμου. Στο «Περί φύσεως παιδίου», συγκεκριμένα, ένα βρέφος που γεννιέται, περιγράφεται σε αναλογία με ένα κοτοπουλάκι που σπάει το κέλυφος του αυγού.
Κατά τον 1ο μ.Χ. αιώνα συναντάται για πρώτη φορά και η σύνδεση του αυγού με τις ταφές: Στη Ρώμη βρέθηκε τάφος παιδιού που χρονολογείται γύρω στο 50-175 μ. Χ. και σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, «κάτω από το αριστερό χέρι του ενταφιασμένου υπάρχει το αυγό μιας κόττας, το οποίο στα ταφικά συμφραζόμενα πιθανότατα δεν είναι απλά μια προσφορά τροφής, αλλά ίσως και μια μνεία στην εσχατολογική αναγέννηση».
Στα Παγανιστικά χρόνια το αυγό εκπροσωπούσε την αναγέννηση της γης. Ο σκληρός, κρύος χειμώνας τελείωνε και η φύση άνθιζε και καρποφορούσε πάλι, έτσι τις το σκληρό, κλειστό αυγό μπορούσε να φέρει ζωή. Επίστευον τότε, λοιπόν, πως το αυγό έχει μαγικές δυνάμεις. Το έθαβον κάτω από τα σπίτια για να διατηρεί γερά τα θεμέλια. Οι έγκυες γυναίκες εις τη Ρώμη κρατούσαν ένα αυγό εις τις τσέπες τους για να μπορέσουν να προβλέψουν το φύλο του παιδιού.
Οι Γαλλίδες νύμφες πατούσαν επάνω σε ένα αυγό πριν διασχίσουν το κατώφλι του καινούργιου τους σπιτιού για καλή τύχη. Ως σύμβολο της Αναστάσεως, το αυγό ξεχώρισε για το συμβολισμό του όχι πια ως την αναγέννηση της φύσεως αλλά του ανθρώπου. [απόσπασμα του ανωτέρω άρθρου ευρίσκεται εις τις ακόλουθες δυο ιστοσελίδες:
http://mnimespandora.blogspot.com/search/label/%CE%86%CE%BD%CE%BF%CE%B9%CE%BE%CE%B7#ixzz0nHWMUJGF http://www.in2life.gr/features/notes/articles/126707/article.aspx?singlepage=1 –Αναρτήθηκε από την pandora τις 12:34 μ.μ.]
Την πρώτη του έτους διανέμουν χρωματιστά αυγά οι Ιάπωνες, ένα έθιμο από την λευκή φυλή των Αϊνού [αναγραμματισμός της λέξεως Ίωνες] Ιώνων η οποία έφερε την γνώση από την δύση με οδηγό τον θεό τους Άπλν [Απόλλωνα], μια φυλή εις την βόρειο Ιαπωνία [«Η αληθινή Προϊστορία» του Ιωάννου Πασσά – εκδόσεις Ηλίου].
Σε αγάλματα του Διονύσου τα οποία ευρέθησαν σε βοιωτικούς τάφους, έχουν όλα από ένα αυγό εις το ένα χέρι του, σημάδι επιστροφής εις την ζωή όπως μας πληροφορεί ο M. Eliade, ό.π. σελίδες 347-348.
Σύμφωνα με μια αρχαία δοξασία, όπως μας την μεταφέρει ο Λεκατσάς, εις τον «Έρωτα», εις το 3ο κεφάλαιο, λέγει: οι γυναίκες επάνω εις το φεγγάρι γεννούν αυγά και από εκείθε βγαίνουν τα παιδιά τους. Αλλά και τα αυγά του Πάσχα, της μεγάλης Φεγγαρογιορτής, τα κουβαλά ακόμη στην Ευρώπη ο Λαγός ένα από τα οικουμενικά Φεγγαροζώα.
Ο Λαγός συνδέεται με τον Έρωτα, γιατί είναι ζώο της Αφροδίτης, θεάς με έντονα φεγγαρικά χαρακτηριστικά. Έτσι η Ελένη γεννήθηκε από ένα αυγό που το γέννησε η Λήδα ή η Νέμεση ή το οποίο έπεσε από το φεγγάρι. Όμοια η Αστάρτη, η έντονα φεγγαρική θεά, γεννήθηκε από ένα αυγό που έπεσε εις τον Ευφράτη από τον ουρανό που τα ψάρια το φέρανε στην όχθη του και εκεί το κλώσησαν περιστέρια.
Χριστιανική ιστορία
Τα χρωματιστά αυγά [του Πάσχα]
Κατά τον 1ο μ.Χ. αιώνα συναντάται για πρώτη φορά και η σύνδεση του αυγού με τις ταφές: Στη Ρώμη βρέθηκε τάφος παιδιού που χρονολογείται γύρω στο 50-175 μ. Χ. και σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, «κάτω από το αριστερό χέρι του ενταφιασμένου υπάρχει το αυγό μιας κόττας, το οποίο εις τα ταφικά συμφραζόμενα πιθανότατα δεν είναι απλά μια προσφορά τροφής, αλλά ίσως και μια μνεία στην εσχατολογική αναγέννηση».
Στην νεκρόπολη του Βατικανού εξάλλου βρέθηκε ένα παιδί ενταφιασμένο με πλήθος κτερισμάτων, μεταξύ των οποίων και αυγά! Και εδώ οι ανασκαφείς πιστεύουν ότι το αυγό πιθανότατα ήτο ένα «σύμβολο αναγεννήσεως, μιας νέας ζωής που θα ισοστάθμιζε την αδικία του πρόωρου τέλους».
Αυτές οι δύο ταφές ίσως εκπροσωπούν τα πρώϊμα χριστιανικά ταφικά έθιμα, καθώς το αυγό ήτο στενά συνδεδεμένο με την ιδέα της αναγεννήσεως και αυτό ήδη από τα χρόνια του Ιησού Χριστού: ζωή, θάνατος, ανάσταση.
Επίσης αναφέρει εξάλλου ο μεγάλος θρησκειολόγος Νίλσον, «το αυγό είναι μια εμφανώς ζωντανή και αδρανής ουσία που εμπεριέχει την πιθανή αρχή μιας ζωής, και εκείνο που έχει μια τέτοια ζωογόνο δύναμη πρέπει αναγκαστικά να ξυπνά ή να τροφοδοτεί τις ζωτικές δυνάμεις εκείνων εις τους οποίους προσφέρεται». Διότι ως σύμβολο της Αναστάσεως, το αυγό ξεχώρισε για το συμβολισμό του όχι πια ως την αναγέννηση της φύσεως αλλά του ανθρώπου. Οι χριστιανοί συμβόλισαν, δηλαδή, με το αυγό τον τάφο από τον οποίο εξήλθε, όταν αναστήθηκε, ο Χριστός.
Παρ’ όλα αυτά, δεν υπάρχουν πολλά ιστορικά στοιχεία που να συνδέουν το αυγό με τον Ιησού. Στη Βίβλο οι αναφορές είναι ελάχιστες, σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση ωστόσο, η Μαρία Μαγδαληνή έφερνε βρασμένα αυγά στον τάφο του Ιησού. Τα αυγά, κατά την παράδοση πάντα, πήραν ένα φωτεινό κόκκινο χρώμα, το χρώμα του αίματος, όταν εκείνη είδε ότι ο Ιησούς είχε αναστηθεί. Μια άλλη ιστορία αναφέρει πως, όταν η Μαρία Μαγδαληνή πήγε στον αυτοκράτορα της Ρώμης Τιβέριο για να του πει ότι ο Ιησούς είχε αναστηθεί, εκείνος απάντησε: «Όσο αναστήθηκε ο Ιησούς, άλλο τόσο τούτο το αυγό είναι κόκκινο», αλλά μόλις τέλειωσε τη φράση του το αυγό πήρε ένα ζωηρό κόκκινο χρώμα. Η άνοιξη, πάντως, είναι μια περίοδος εορτής και σημαίνει ένα νέο ξεκίνημα, είτε πρόκειται για την έναρξη του έτους, την ελευθέρωση από τη δουλεία της Αιγύπτου ή την ανάσταση του Σωτήρος. Μια παράδοση λέγει ότι η Μαρία η Μαγδαληνή, που είδε πρώτη τον Ιησού αναστημένο, έτρεχε να αναγγείλει το γεγονός στους μαθητές του, κάποια φιλενάδα της, βλέποντάς την να τρέχει την ρώτησε: που τρέχεις ;
-τρέχω να πω στους μαθητές του Κυρίου, ότι Ανέστη
-Δεν το πιστεύω.
Μα τον είδα με τα μάτια μου και μου μίλησε. Τον άκουσα.
-Θα το πιστέψω όταν τα αυγά τούτα που μάζεψα τώρα από το κοτέτσι και τάχω στην ποδιά μου, γίνουν κόκκινα. Κι έγιναν κόκκινα τα αυγά.
Από τότε λοιπόν, λέγει ο θρύλος, επικράτησε το έθιμο των κόκκινων αυγών.
Ένας ακόμη θρύλος που έγραψε ο Γ. Παπαεμανουήλ στο έργο του «Σκυριανά ακρογιάλια» λέγει: άπιστη κόρη, την ποδιά μ’ άσπρα αυγά γεμάτη καυχιότανε σε μια πιστή, τις έλεγε φευγάτη. Ή σαν ιδώ τ’ άσπρα τ’ αυγά, με μιας να κοκκινίσουν. Τότε θα γίνω χριστιανή, οι πέτρες σαν ανθίσουν. Τα λόγια δεν απόσωσε και το θαμάζει ακόμα πως τ’ άσπρα αυγά αλλάξανε, κόκκινο πήραν χρώμα. Και από τότε βάφονται, την Μεγάλη εβδομάδα και τα βλογούν στην εκκλησιά με ξέχωρη λαμπάδα. Το Πάσχα μοιράζουν χρωματιστά αυγά, εις πολλά χριστιανικά έθνη το έτος μέχρι πρότινος [1920] άρχιζε το Πάσχα. [«Σύμμεικτα», τόμος Α, Νικολάου Πολίτου 1920].
Το βάψιμο των αυγών του Πάσχα έχει και μεταφυσικές ιδιότητες, όπως λέγουν.
Το δοχείο όπου βάφουν τα αυγά, πρέπει να είναι καινούριο, τη βαφή δεν την βγάζουν από το σπίτι, ούτε επιτρέπεται να τη χύσουν. Άλλοτε γυναίκες και άντρες ασχολούντο με το γράψιμο ή το κέντημα των αυγών. Δηλαδή ζωγράφιζαν πάνω στα αυγά με λιωμένο κερί, πουλιά ή διάφορα άλλα σχήματα. Τα κορίτσια έβαζαν στα αυγά και φτερά από χρωματιστό χαρτί, τις έβαζαν ουρά, μύτη από ζυμάρι ωσάν πουλί και το κρεμούσαν από την οροφή. Το αυγό, που περικλείει μέσα του μια ζωή, και μια δύναμη, όπου σύμφωνα με μια παλιά αντίληψη, μεταδίδεται σε ανθρώπους, ζώα και φυτά. Την έννοια αυτή έχουν και τα πασχαλινά αυγά. Για παράδειγμα, όλα τα κόκκινα αυγά, δεν έχουν την ίδια χάρη, θαυμαστές ιδιότητες, έχει κυρίως το «αυγό της Παναγίας», το πρώτο αυγό που θα βάψουν οι γυναίκες θα το βάλουν στο εικονοστάσι του σπιτιού. «Με το αυγό της Παναγίας», οι γυναίκες σταυρώνουν τα παιδιά ενώ πολλές φορές το αυγό έχει και μεταφυσικές ιδιότητες. Όπως την αποτροπή του κακού αν το αυγό τοποθετηθεί στην κοιλιά εγκύου γυναίκας ή ζώου, αποτρέπεται το ενδεχόμενο αποβολής, με την προϋπόθεση να είναι τριών ετών. Στα χωριά της δυτικής Θεσσαλίας και της δυτικής Μακεδονίας, πιστεύουν ότι το πασχαλινό αυγό έχει θεραπευτικές ικανότητες. Διότι λέγουν ότι όσοι έχουν αιματώδη στίγματα στο άσπρο των ματιών τους και σπάσουν το φυλαγμένο από πέρσι πασχαλινό αυγό και τοποθετήσουν επάνω τον κρόκο, θα βρουν τη γιατρειά τους [λαϊκή ιατρική]. Εξαιρετικές ιδιότητες έχουν και τα ευαγγελισμένα αυγά, εκείνα δηλαδή που στέλνονται στην εκκλησία για να λειτουργηθούν. Στη Σινώπη του Πόντου, βάφονταν τόσα αυγά όσα τα άτομα του σπιτιού και ένα επιπλέον της Παναγίας. Το βράδυ τα έβαζαν σε ένα καλαθάκι γεμισμένο από το σανό που είχε ο χώρος που τα γέννησαν οι κόττες και τα πήγαιναν στην Εκκλησία για να διαβαστούν. Τα τοποθετούσαν κάτω από την Αγία Τράπεζα και τα αφήναν εκεί έως την Ανάσταση. Τα τσόφλια αυτών των αυγών, τα έβαζαν τις ρίζες των δέντρων για να πιάσουν όλοι οι καρποί. Ενώ τον ίδιο σκοπό, αποβλέπει σήμερα και το έθιμο των χωρικών της Δυτικής Μακεδονίας, όπου το αυγό που θα βάψουν πρώτο την Μεγάλη Τετάρτη τα μεσάνυχτα, [γιατί τότε βάφονται τα αυγά] θα ταφεί στην πρώτη αυλακιά του χωραφιού, εκεί ακριβώς όπου θα πρωταρχίσει το αλέτρι. Αυτό γίνεται για να βλαστήσει ο σπόρος με τη ζωτική δύναμη που έχει μέσα του το αυγό. Έτσι όσα αυγά, γεννήσουν οι κόττες την Μεγάλη Πέμπτη, έχουν εξαιρετικά θαυμαστές ιδιότητες και αποτρέπουν κάθε κακό. Στο Σοποτό των Καλαβρύτων, τα αυγά που γεννιούνται τη Μ. Πέμπτη, τα πηγαίνουν στην Εκκλησία την ίδια μέρα, και αφού διαβαστούν, τα θάβουν πάλι την ίδια μέρα στις 4 γωνίες του χωραφιού που είναι το αμπέλι τους, όπου η αντικριστή ένωση τους δημιουργεί σταυρό, άρα και προστασία να μην το τρώει το σκαθάρι ή για να μην πέσει χαλάζι. Στην Κορώνη, τα φυλάνε στο σπίτι και τα τρώνε όποτε τις πονάει ο λαιμός, γιατί πιστεύουν ότι κάνουν πολύ καλό. Στη Σινώπη του Πόντου όταν τελείωνε η Ανάσταση, πήγαιναν σπίτι, έπαιρναν από το εικονοστάσι το κόκκινο αυγό του προηγούμενου χρόνου, κάθονταν στο τραπέζι, πάστρευαν το παλιό αυγό κι έτρωγε ο καθένας λίγο για χάρη τον Χριστού. Κατόπιν έπαιρναν τα καινούργια, τα αυγά του «Καλού Λόγου» [όπως τα ονόμαζαν] και άρχιζαν το τσούγκρισμα λέγοντας το Χριστός Ανέστη, Αληθώς ο Κύριος και τα έτρωγαν.
Ένα από τα καινούργια βαμμένα αυγά, τα 9 πρώτα τα έλεγαν του «Καλού Λόγου» το έβαζαν πάλι στο εικονοστάσι. Τα άλλα 4 τα πήγαιναν στο χωράφι στις 4 γωνίες του [σταυρός] και τα άλλα 4 στην στάνη τις 4 γωνίες τις [σταυρός] ή 8 τις 4 γωνίες του [σταυρός]. Πριν φάνε τα κόκκινα αυγά το βράδυ της Αναστάσεως και την Κυριακή του Πάσχα ο καθένας τους διαλέγει το αυγό του και το τσουγκρίζει με τα αυγά των άλλων. Όποιος έχει το πιο δυνατό αυγό και δεν του σπάσει, συνεχίζει την «αυγομαχία» με τον επόμενο κ.ο.κ. Κάθε φορά που τσουγκρίζουμε το αυγό όμως λέμε τη φράση «Χριστός Ανέστη» και παίρνουμε την απάντηση «Αληθώς ο Κύριος». Tο τσούγκρισμα των πασχαλινών αυγών συμβολίζει την Ανάσταση του Χριστού μιας και το αυγό συμβολίζει την ζωή που περιέχει μέσα του
[βλέπε το Κοσμικό αυγό της δημιουργίας του Κόσμου Ορφικοί].
Καθώς όταν σπάει το κέλυφος του αυγού γεννιέται μια ζωή, έτσι και το πασχαλινό αυγό συμβολίζει το «σπάσιμο» της πέτρας του τάφου του Χριστού και την Ανάστασή Tου.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Αναμνήσεις από το μέλλον του χθες», 2019, από τις σελίδες 322-323
Οι πολεμίστριες Αμαζόνες εις την αρχαιότητα
